Indien er sprake is van vreemdelingen die niet over een verblijfsvergunning beschikken dan bestaat er geen recht op een zorgverzekering. Het is voor deze groep dus ook niet mogelijk om een zorgverzekering af te sluiten. Er bestaat geen recht op zorg, collectieve regelingen of voorzieningen op basis van de Zorgverzekeringswet of op basis van de Wet langdurige zorg. om toch zorg te kunnen bieden aan onverzekerde vreemdelingen zijn er een aantal regelingen in het leven geroepen. Een onverzekerbare vreemdeling is een persoon die illegaal in Nederland verblijft of die in afwachting is van een besluit op de aanvraag voor een verblijfsvergunning. Dat geldt ook voor de personen die bezwaar of beroep hebben aangetekend indien er een afwijzing is geweest op de aanvraag voor een verblijfsvergunning.

De regeling onverzekerbare vreemdelingen heeft als uitgangspunt dat de persoon zelf de medische kosten moet betalen, maar in de praktijk werkt dat anders. De onverzekerbare vreemdelingen beschikken doorgaans niet over financiƫle middelen om medische kosten te betalen. Zorgaanbieders hebben op basis van de regeling de mogelijkheid om onder specifieke voorwaarden 80% van de kosten te declareren bij het CAK. Het komt er dan doorgaans op neer dat 20% van de kosten niet wordt voldaan als de vreemdeling geen financiƫle middelen heeft. Er kan een regeling voor afbetaling getroffen worden met de vreemdeling, maar er kunnen eveneens dwangmiddelen ingezet worden om ervoor te zorgen dat de kosten aan de zorgaanbieder worden betaald. Overigens zijn er een aantal medische situaties, waarin er een 100% vergoeding volgt. Het gaat dan onder meer om zorg die met betrekking tot de zwangerschap en bevalling wordt geboden.

De onverzekerbare vreemdelingen hebben geen toegang tot alle ziekenhuizen en zorgaanbieders zoals anderen. In dat opzicht kan er een onderscheid gemaakt worden tussen direct toegankelijke zorg en niet-direct toegankelijke zorg. Bij direct toegankelijke zorg is er sprake van zorg die geboden wordt zonder recept of verwijzing. Bijvoorbeeld bij een bezoek aan de huisarts, verloskundige, spoedeisende zorg, tandheelkundige zorg en paramedische zorg. Er kan via een declaratieformulier bij het CAK om een vergoeding van de kosten worden gevraagd door de zorgaanbieders. Bij niet-direct toegankelijke zorg is er sprake van een toelating van de onverzekerbare vreemdeling in een beperkt aantal ziekenhuizen, instellingen en apotheken die door het CAK gecontracteerd zijn. Voor spoedeisende medische zorg en voor zwangerschap en bevallingen geldt daarvoor een uitzondering.

Er zijn diverse voorwaarden van toepassing als het gaat om de regeling onverzekerbare vreemdelingen met betrekking tot de vergoeding en de toegankelijkheid. Er dient bijvoorbeeld sprake te zijn van medisch noodzakelijke zorg. Bovendien kan alleen de zorgaanbieder een bijdrage aanvragen en dient de verleende zorg binnen de dekking van de basisverzekering te vallen of binnen de strekking van de Wlz.